Ik deed niet lief tegen m’n partner
Ik had het zelf laatst. Ik was een paar dagen ziek en daardoor had ik mijn cliënten moeten afzeggen. Ik wilde het weekend gebruiken om eens goed bij te komen. Mijn man had allerlei leuke activiteiten voor zichzelf gepland. Super leuk voor hem! Maar ik moest in mijn ‘relaxte’ weekend voor onze 3 kinderen zorgen. Op zondag was ik het beu, ik baalde ervan, ik voelde me nog niet zo fit als ik zou willen. Ik reageerde het op hem af door weinig te zeggen, thee voor alleen mezelf in te schenken en aan de andere kant van de bank te gaan zitten.
Waarom krijg ik niet wat ik nodig heb?
Waarom deed ik dit? Ik wilde hem laten merken en laten voelen dat ik ervan baalde en me rot voelde. Wat ik stiekem hoopte was dat hij voor mij zou gaan zorgen, zodat ik nog even de zondagavond kon bijkomen. Denk je dat ik die lieve reactie van hem kreeg? Nee natuurlijk niet. Dat lieve gedrag lokte ik met mijn chagrijnige en afstandelijke gedrag helemaal niet uit, integendeel. Ik lokte het tegenovergestelde gedrag uit. Dus ik kreeg afstandelijk gedrag van mijn man terug.
Dit zal wel herkenbaar zijn voor veel stellen. Je bent eigenlijk klaar met de dag, chagrijnig en je voelt je rot. Je hebt lief gedrag van je partner nodig, zoals een knuffel een belangstellende vraag of een lief gebaar. Maar je krijgt dat gedrag niet terug. Hoe werkt dit nou?
De Roos van Leary
Een model dat duidelijk maakt hoe interacties tussen mensen werken is de Roos van Leary. Het is een cirkel (een roos) waar je elk mogelijk gedrag in kunt plotten. Ieder mens heeft 3 belangrijke drijfveren: controle/dominantie hebben, affiniteit (bij een groep horen/liefde) en autonomie. De roos wordt gevormd door twee assen: de dominantie-as en de affiniteits-as. De verticale as geeft de mate van dominantie in gedrag aan. Hij loopt van Boven naar Onder. ‘Boven-gedrag’ is bevelen en opdrachten geven, kritiek geven, leiding geven etc. ‘Onder-gedrag’ is volgend, meewerkend, passief verzet etc. De affiniteits-as is de horizontale as. Links zit ‘Tegen-gedrag’, zoals tegenwerken, mokken of agressief gedrag (hier zit vaak ook opkomen voor je eigen autonomie). Rechts zit ‘Samen-gedrag’, zoals samenwerken, helpen en vriendelijk doen.
Gedrag vraagt om gedrag
Leary zegt dat je met gedrag wat je laat zien, de ander als het ware een voorstel doet om bepaald gedrag terug te doen (en de kans is groot dat je dát gedrag ook terugkrijgt van de ander). Samen-gedrag vraagt om samen-gedrag: als ik leuk en aardig doe, is de kans groot dat ik leuk en aardig gedrag terug krijg. Tegen-gedrag vraagt om Tegen-gedrag: boosheid roept boosheid op bijvoorbeeld. Boven-gedrag vraagt om Onder-gedrag: als ik een opdracht geef, wil ik dat de ander mij gehoorzaamd. Onder-gedrag vraagt om Boven-gedrag: als ik om hulp vraag, vraag ik de ander om mij te helpen.
Gedrag beïnvloeden en patronen doorbreken
Terug naar mijn eigen voorbeeld. Mijn gedrag van chagrijnig en afstandelijk op de bank zitten, is duidelijk Tegen-gedrag. Mijn behoefte is Samen-gedrag van mijn partner. Maar zoals de Roos van Leary werkt, krijg ik Tegen-gedrag terug. Hij doet immers ook afstandelijk terug. Hoe krijg ik nu het gedrag van hem waar ik zo naar verlang? Ik wil dat hij Samen-Boven gedrag vertoont, dat hij even voor mij zorgt. Dan zal ik Samen-Onder gedrag moeten vertonen. Op maandagavond besloot ik dit patroon waar we in zaten te veranderen door mijn eigen gedrag aan te passen. Ik nam me voor om ‘samen-gedrag’ in plaats van ‘tegen-gedrag’ te vertonen. Mijn man zat op de bank, ik ging in plaats van aan de andere kant van de bank, naast hem zitten. Ik gaf hem een zoen en zei “ik zal wat liever tegen je doen, want ik vond dit helemaal niet leuk zo eigenlijk…, oké?” Waarop mijn man zei “Dat zou wel heel fijn zijn! Thee?”
Lief doen is een keuze!
Het was me gelukt! Ik kon mijn eigen gedrag aanpassen, waardoor ik een ander interactiepatroon met mijn man creëerde. Een patroon waarin ik wél kreeg waar ik naar verlangde. Ook al voelde ik niet persé uit m’n hart dat ik lief tegen hem wilde doen. Nee, het was een keuze. Een keuze om het om te draaien. Soms is dat wat er nodig is om een negatief patroon te doorbreken. Lief doen is een keuze!
Wil jij ook negatieve patronen in jouw relatie doorbreken? Neem contact op met Shirley via shirley@boostrelatietherapie.nl, 06-33441904 of vul een contactformulier in op mijn website www.boostrelatietherapie.nl/contact.